توضیحات

جهت دانلود فایل پی دی اف خلاصه کتاب، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

M405_Abstract

سخن مولف

مبارزه تاریخی حق و باطل در ایران، با گذر از حوادث تلخ و شیرین بسیار، سرانجام به پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ منجر گردید، انقلابی که با تأسیس نظام جمهوری اسلامی ایران، فراز و نشیب‌های متعدد و در عین حال پیچیده‌ایی را پشت سر گذاشته اما علی رغم آن و با وجود موانع فراوان داخلی و خارجی به دستاوردهای شگفت انگیزی دست یافته و کارآمدی خود را در عرصه‌های مختلف بر پایه مبانی نظری یا وعده‌ها و شعارهایی که در سال‌های اوج انقلاب داده شده و در قانون اساسی و اسناد بالا دستی ثبت شده، به اثبات رسانده است ولی پس از گذشت چند دهه، آگاهی کاملی از نتایج و پیامدهای درونی و بیرونی آن از منظر رهبری برای جوانان کشور، جامعه جهانی و نظایر آن وجود ندارد! بی‌شک، این آگاهی اندک،کارآمدی و نهایتا مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران را زیر سئوال برده است، در واقع، با این مشکل مواجه‌ایم که برایندها یا کارآمدی یا مشروعیت نظام جمهوری اسلامی برآمده از انقلاب اسلامی بر پایه مبانی نظری مورد اشاره، هنوز به درستی تبیین نشده است. دلایل وجود چنین مسأله‌ایی، بسیار است از جمله:

الف- تأکید مکرر رهبری انقلاب در تبیین و اثبات برایندهای انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن؛

ب- ابهامات، سئوالات و بدبینی‌های موجود در بخشی از قشرهای اجتماعی به ویژه طیف جوانان کشور؛

ج- تأثیر تبلیغات سوء دشمن در بین برخی از مردم و پدید آمدن بحران‌های مقطعی چون حوادث سال ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸؛

د- ابهام آفرینی برخی از مسئولان و کارگزاران نظام به ویژه پس از تغییر هر دولت درباره دستاورد کابینه‌های پیشین.

با این وصف، هیچ اثری مستقیم به برایندهای انقلاب اسلامی با رویکرد به کارآمدی آن بر پایه مبانی نظری نپرداخته است، در نتیجه، همچنان با پرسش چگونگی تبیین و تحلیل کارآمدی نظام جمهوری اسلامی بر پایه مبانی نظری انقلاب اسلامی روبرو هستیم! از این رو، مسأله (عدم تبیین درست برایندهای انقلاب اسلامی بارویکرد به کارآمدی نظام و مبانی نظری آن) از هماهنگی محتوایی با این پرسش: چگونگی تبیین و تحلیل از کارآمدی نظام جمهوری اسلامی بر پایه مبانی نظری انقلاب اسلامی؟ برخوردار است.(تطبیق محتوا)

اگر اهمیت و ضرورت را به نیاز آتی و فوری تعریف کنیم دلایل اهمیت و ضرورت پرداختن به تاریخ انقلاب اسلامی با رویکرد به کارآمدی نظام و بر پایه مبانی نظری آن، بدین شرح است:

 – برای اولین بار کارآمدی نظام جمهوری اسلامی را در چارچوب مبانی نظری انقلاب اسلامی، بررسی می‌نماید.

– به ابهامات و سئوالات موجود قشرهای اجتماعی به ویژه جوانان در چند سطوح دانشگاه و جامعه و نیز جامعه جهانی در باره کارآمدی نظام پاسخ می‌دهد.

– کارآمدی یک نظام سیاسی برپایه دین به اثبات می‌رسد و این موضوع، به اثبات لزوم همراهی دین و سیاست کمک می‌کند.

– اثبات کارآمدی نظام، تردیدهایی که درباره توانمندی یک رژیم دینی (نظام جمهوری اسلامی ایران) وجود دارد را کاهش خواهد داد.

– اثبات کارآمدی ضمن کاستن ابهامات و سئوالات اقشار اجتماعی به ویژه جوانان در باره توانمندی نظام جمهوری اسلامی مانع از کاهش مشروعیت سیاسی می‌گردد.

– اثبات کارآمدی نظام، نفی کننده فاصله شعار و عمل در نظام جمهوری اسلامی در تحقق به وعده‌های انقلاب اسلامی خواهد بود.

اگر چنین پروژه‌ایی انجام نشود، عواقب زیر را در دراز مدت به دنبال دارد:

الف- برخی از قشرهای اجتماعی چون جوانان و دانشجویان به تأثیر و تأسی از دشمن،کارآمدی نظام را نمی‌پذیرند.

ب- ابهامات و سئوالات قشرهای اجتماعی به خصوص جوانان دانشگاهی به صورت صحیح و جامع پاسخ داده نمی‌شود.

ج- با دیدگاه مقام معظم رهبری درباره  کارآمدی نظام جمهوری اسلامی برخورد کلیشه‌ایی و غیر علمی صورت می‌گیرد.

د- به خواست مقام معظم رهبری برای نشان دادن عالمانه و عینی دستاوردهای نظام که کارآمدی آن را نشان می‌دهد، پاسخ داده نخواهد شد.

ح- عدم اثبات کارآمدی نظام در چارچوب مبانی نظری از یک سو حقانیت گروه‌ها و دیدگاه‌های مخالف جمهوری اسلامی را تقویت می‌کند و از سوی دیگر ادامه استمرار نظام را به بحران مواجه می‌سازد.

بازتاب عواقب فوق، کاهش مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران و پیدایی فتنه‌ها یا شورش‌های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت!

هدف‌های تالیف این کتاب در دو بخش کلان و خرد عبارتند از:

– تبیین و تحلیل صحیح، جامع و پایدار در درازمدت از برایندهای انقلاب اسلامی در چارچوب مبانی نظری انقلاب اسلامی(شعارهای مردم، دیدگاه‌های امام و رهبری) به منظور ارائه شناخت واقعی از انقلاب اسلامی و عرضه تصویری روشن از کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران و کاهش ضریب بحران‌های احتمالی و فراهم سازی زمینه تحقق همه شعارهای انقلابی(هدف کلان)

و هدف‌های فرعی یا خرد:

الف- تبیین و تحلیل صحیح و جامع از برایندهای انقلاب اسلامی به قصد افزایش همراهی یا مشارکت سیاسی مردم جهت ارتقای مشروعیت آن در کوتاه مدت؛

ب- توصیف یا نهادینه سازی عالمانه و عینی از توانایی نظام جمهوری اسلامی در تحقق شعارهای انقلاب اسلامی؛

ج- افزودن یک اثر علمی و تحقیقی به ادبیات سیاسی انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن در زمینه دستاوردها و پیامدها(کارآمدی = مشروعیت نظام)؛

د- پاسخ‌گویی فوری به برخی از ابهامات در باره کارآمدی نظام در قالب مبانی نظری انقلاب اسلامی

با عنایت به مباحث مطروحه در بخش شناسه طرح و بیان مسأله و با توجه به موضوع کتاب، پرسش اصلی این کتاب عبارت است از: کارآمدی نظام برآمده از انقلاب اسلامی چگونه بر پایه مبانی نظری آن قابل تبیین و تحلیل است؟

بر اساس پرسش اصلی، می‌توان سئوالات فرعی زیر را طرح کرد:

– مبانی نظری به چه معنایی است؟

– مبانی نظری انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن (جمهوری اسلامی) چیست؟

– مبانی نظری در جمهوری اسلامی از چه شاخصه‌ها و مصداق‌هایی برخوردار است؟

– چگونه می‌توان با برقراری رابطه بین مبانی نظری و کارنامه نظام، کارآمدی جمهوری اسلامی را در دیدگاه رهبری تبیین و تحلیل کرد؟

احتمالا بتوان با اشاره علمی به استقلال، آزادی، نه غربی، حکومت اسلامی و نظایر آن به عنوان بخشی از مبانی نظری انقلاب اسلامی و نظام ناشی از آن، با اشاره دائمی به دستاوردهایی چون تصمیم‌گیری اداره کشور در داخل، آزاد بودن افراد در بیان، پایبندی به عدم تعهد، اجرای قوانین اسلام در کشور و مانند آن، توانایی در حد مطلوب نظام در دسترسی به مبانی نظری را تبیین و تحلیل می‌کنند.(فرضیه اصلی)

و اما فرضیه‌های فرعی:

– با مراجعه به شعارهای مردم، اندیشه‌های امام خمینی، دیدگاه‌های رهبری، قانون اساسی و دیگر اسناد بالادستی می‌توان مبانی نظری انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی از جمله نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی را احصاء کرد.

– کارآمدی نظام جمهوری اسلامی در همه عرصه‌های سیاسی(مانند انتخابات) فرهنگی(مانند نماز) اقتصادی(هدفمندی یارانه‌ها) اجتماعی(مبارزه با اعتیاد) و نظامی(خروج از سنتو) صورت گرفته است.

– آیت الله خامنه‌ای با انطباق دستاوردهای نظام در بخش‌های مختلف با مبانی نظری انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی و با مقایسه دستاوردهای نظام با اوضاع دوره پهلوی و اوضاع قبلی و فعلی انقلاب‌های جهان، کارآمدی نظام را تبیین و تحلیل می‌کند.

موارد زیر پیش فرض‌ها یا مفروضه‌های کتاب حاضر را تشکیل می‌دهد:

– در کتاب حاضر، مراد از تاریخ انقلاب اسلامی، حوادث پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران است.

– در این کتاب، کارآمدی نظام تنها بر پایه مبانی نظری آن چون استقلال، آزادی، نه شرقی، نه غربی و … صورت می‌گیرد.

– کارآمدی نظام جمهوری اسلامی در حد زیادی با دستاوردها یا نتایج یا پیامدهای آن، گره خورده است.

– کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه مبانی نظری تنها بخشی از کارآمدی نظام به شمار می‌رود.

با توجه به موضوع کتاب، با چند مفهوم زیر مواجه‌ایم که مراد از هر یک را، در این کتاب بر می‌شماریم:

– تاریخ به آنچه که پیش از این گذشته است و از ویژگی مهم بودن و ثبت شدگی، برخوردار باشد، اطلاق می‌گردد اما انقلاب اسلامی، به تشریح حادثه‌ایی می‌پردازد که از سال ۱۳۴۱ به رهبری امام خمینی(ره) در ضدیت با رژیم شاهنشاهی آغاز و سرانجام در سال ۱۳۵۷ با سقوط شاه و استقرار یک نظام جدید، به پیروزی دست یافت بنابراین، واژه ترکیبی تاریخ انقلاب اسلامی به حوادث مهم و ثبت شده‌ایی گفته می‌شود که از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۷ در نهضت اسلامی مردم، روی داه است از این رو، نباید جمهوری اسلامی را در چارچوب مفهومی انقلاب اسلامی قرار داد اما اگر تاریخ انقلاب اسلامی را از سال ۱۳۴۱ تاکنون در نظر بگیریم، مفهوم جمهوری اسلامی در قالب مفهوم کلی انقلاب اسلامی قرار می‌گیرد از این رو می‌توان تاریخ انقلاب اسلامی را از پیروزی آن تاکنون (شهریور ۱۳۹۳) برشمرد. این همان معنایی است که در این کتاب مد نظر است.

– واژه کارآمدی، ناظر بر دستاورهایی است که از یک سو، توسط نظام سیاسی وعده داده می‌شود و از دیگر سو، تحقق آن با پذیرش و تأیید مردم همراه است در این صورت، نظام سیاسی از مشروعیت برخوردار می‌گردد و با اتکا به این مشروعیت در جهت افزایش دستاوردهای خود بهره می‌برد و نیز، چنان قدرتی می‌یابد که می‌تواند از سد موانع داخلی و خارجی، به راحتی عبور می‌کند. کارآمدی در بعد عینی و ذهنی یا به عبارت دیگر، در دو بخش مادی و معنوی اتفاق می‌افتد که البته مردم در تحقق آن، نقش اساسی ایفا می‌کنند. کارآمدی گاه مفهومی بومی پیدا می‌کند از این رو، کارآمدی از نگاه یک نظام و یا در دیدگاه مردم یک کشور با کارآمدی آن نظام سیاسی در خارج مرزها، متفاوت خواهد بود.

کتاب حاضر کارآمدی را به معنای موفقیت در نیل به اهداف با توجه به امکانات و موانع برگزیده است بنابراین، کارآمدی بر اساس سه مؤلفه اهداف، امکانات و موانع قابل تعریف و بررسی است، البته نباید فراموش کرد که کارآمدی نظام سیاسی در شرایط و مراحل گوناگون یعنی جایگزینی، استقرار، تثبیت اولیه، گذار و ثبات متفاوت از هم است اما حاصل جمع جبری کارآمدی مرحله، کارآمدی کل نظم را تشکیل می‌دهد.

– از اصطلاح مبانی نظری چند معنا به ذهن متبادر می‌شود:

الف- چارچوب نظری که به معنای تئوریی است که قالب تحلیل یک یا چند پدیده را  فراهم می‌آورد مانند تئوری گفتمان یا هرمنوتیک؛

ب- مبانی ایدئولوژیک که به مفهوم عقاید مبنایی است که پایه و اساس عمل و درستی آن را مشخص می‌سازد مانند اصول مذهب شیعه؛

ج- مدل مفهومی که تنها نقشه راه وصول به هدف یا تحلیل حادثه یا حوادث را ارائه می‌کند. مدل مفهومی همان چارچوب نظری است اما چارچوبی که هنوز وجه عمومی نیافته است.

کتاب حاضر، معنای دوم را به عنوان مبانی نظری پذیرفته است با این تفاوت که اصول دین یا اصول مذهب، به طور مستقیم به عنوان مبانی نظری به شمار نیامده بلکه اصولی چون استقلال، آزادی، نه شرقی، نه غربی، استکبارستیزی، جمهوری اسلامی، خودکفایی، مستضعفین‌گرایی و نظایر آن است که از اصول دین و مذهب بر آمده و در شعارهای سال ۵۶ و ۵۷ مردم، امام و رهبری منعکس شده است.

مفاهیم گاه همان معنایی که در تجزیه پیدا می‌کند در ترکیب و یا در یک عبارت، نمی‌یابند و گاه نیز، واژه‌ها معنای تجردی خود را به بهای معنای جمعی از دست می‌دهند از این رو، تاریخ انقلاب اسلامی با رویکرد به کارآمدی نظام و مبانی نظری آن در این کتاب با توجه مفروضه‌ها به معنای حوادث مهم و ثبت شده نظام جمهوری اسلامی است که به افزایش مشروعیت سیاسی آن در ایران انجامیده است. این حوادث در چارچوب عقاید اساسی است که در اندیشه‌های امام خمینی و شعارهای مردمی مطرح شده و تنها بر پایه دیدگاه‌های رهبری تحلیل می‌شود.