توضیحات

جهت دانلود فایل پی دی اف خلاصه کتاب، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

M53_Abstract

سخن مولف

اهمیت شاخص‌های اجتماعی مسکن یکی از فاکتورهای اصلی تعادل و پابرجایی اجتماعی انسان بوده و در واقع مسکن خانواده یکی از پایه‌های اصلی تشکیل دهنده اجتماع بشری است. شاخص‌های مسکن مهمترین و کلیدی‌ترین ابزار برنامه‌ریزی مسکن می‌باشد. بررسی شاخص‌های اجتماعی مسکن یکی از وسایل و شیوه‌های شناخت ویژگی‌های مسکن به شمار می‌رود که می‌توان به کمک آن پارامترهای موثر در امر مسکن را شناخت و هرگونه برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری را آسان نمود. هدف این کتاب بررسی وضعیت شاخص‌های کمی و کیفی اجتماعی مسکن مناطق روستایی شهرستان رشت می‌باشد. از این رو کتاب حاضر از نظر هدف کاربردی و ماهیت روش آن توصیفی- تحلیلی است که اطلاعات مورد نیاز آن از طریق منابع اسنادی حاصل از نتایج شش دوره سرشماری در طی سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۹۰ بدست آمده است. نتایج بررسی و مقایسه شاخص‌های اجتماعی مسکن در مناطق روستایی شهرستان رشت طی سال‌های ۱۳۴۵ الی۱۳۹۰ نشان می‌دهد که از نظر شاخص‌های اجتماعی کمی مسکن (تراکم خانوار در واحد مسکونی، تراکم نفر در اتاق، تراکم نفر در واحد مسکونی و توزیع واحدهای مسکونی برحسب تعداد اتاق و خانوار)، در وضعیت مناسب‌تر و مطلوب‌تری نسبت به گذشته قرار دارد و همچنین از نظر شاخص‌های اجتماعی کیفی (میانگین سطح زیر بنای واحد مسکونی، دوام مصالح ساختمانی، مالکیت و نحوه تصرف و امکانات زیر ساختی و تسهیلات)، واحدهای مسکونی روند رو به رشدی را شاهد بوده و بهبود نسبی داشته‌اند اما کماکان مشکلات و کاستی‌هایی نیز وجود دارد.

جغرافیا علم شناخت محیط و پدیده‌های موجود آن است. این پدیده‌ها اعم از اینکه به شکل طبیعی وجود داشته باشند یا در نتیجه رابطه انسان با محیط بوجود آمده و شکل گرفته باشند، به دلیل اشغال فضا و قرارگیری در بستر محیط به خودی خود در حیطه مطالعات جغرافیایی قرار می‌گیرند. بدین ترتیب توجه به مجتمع‌های زیستی روستایی که مسکن و شاخص‌های پایداری آن از مهمترین عناصر توسعه پایدار روستایی به شمار می‌رود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از میان انواع مولفه‌های پایداری روستایی، مسکن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. توسعه روستایی از عوامل مختلف نشات می‌گیرد که یکی از آنها مسکن مطلوب می‌باشد. در واقع مسکن پایدار روستایی را می‌توان یکی از شاخص‌های مهم در توسعه و عمران روستایی دانست.

مسئله برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مسکن مناسب و الگوی مطلوب برای ساکنان روستایی از دغدغه‌های برنامه‌ریزان روستایی است. علی رغم تلاش‌های صورت گرفته در مسیر تحول و توسعه مسکن روستایی کشور، این مسئله هم چنان در الویت برنامه‌های توسعه روستایی قرار دارد. گرچه در فرآیند برنامه‌ریزی مسکن روستایی و شهری، بخش‌های دولتی و غیر دولتی اقداماتی را در جهت رفع کمبودها و نواقص مختلف مسکن به انجام رسانده‌اند، لیکن مسایلی نظیر فرسودگی، عمر زیاد مساکن و استفاده از مصالح بی‌دوام و نیمه بادوام، عدم رعایت اصول ساخت و ساز، آسیب پذیری بالا در برابر سوانح طبیعی و آلودگی‌های محیطی و غیره موجب شده تا مسولیت نهادهای دولتی نظیر وزارت مسکن و شهرسازی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که متولیان اصلی در حل مسایل مسکن کشور هستند، در حل این مشکلات و مسایل دو چندان شود.

یکی از راه‌های مهم آگاهی از وضعیت مسکن در فرآیند برنامه‌ریزی روستایی استفاده از شاخص‌های مسکن می‌باشد. این شاخص‌ها بیانگر وضعیت کمی و کیفی مسکن روستایی از یک سو و بهبود بخشی برنامه‌ریزی مسکن از سوی دیگر برای یک افق بلند مدت است. انجام چنین تحلیل‌های کمی و کیفی و دستیابی به ابعاد مختلف مسکن روستایی در کشور، توجه به شاخص‌های مسکن را لازم و ضروری می‌نماید. شاخص‌های مسکن به عنوان ابزاری برای نمایاندن اجزا و ابعاد مختلف مسکن هم چون شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی و شناسایی بهتر وضعیت مسکن روستایی، کمک شایانی به این امر می‌نماید. شاخص‌های مسکن مهمترین و کلیدی‌ترین ابزار در برنامه‌ریزی مسکن می‌باشند. در بین شاخص‌های مسکن، شاخص‌های اجتماعی مسکن، یکی از وسایل و شیوه‌های شناخت ویژگی‌های مسکن به شمار می‌رود که می‌توان به کمک آن پارامترهای موثر در امر مسکن را شناخت و هرگونه برنامه‌ریزی و تصمیم صحیح مسکن را تسهیل نمود. اهمیت کاربرد شاخص‌های اجتماعی مسکن تا جایی پیش رفته که برنامه‌ریزان مسکن از آن برای تدوین دقیق‌تر و برنامه‌ریزی مسکن کمک می‌گیرند.

در کتاب حاضر به بررسی وضعیت شاخص‌های اجتماعی مسکن در مناطق روستایی شهرستان رشت پرداخته شده است و از لحاظ کمی و کیفی تغییرات و تحولات اجتماعی مسکن روستایی این شهرستان طی سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۹۰ مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.

شيوه سازماندهي کتاب حاضر بصورت زیر می‌باشد.

این کتاب به دو بخش فصول آموزشی و فصول پژوهشی تقسیم خواهد شد. بخش اول شامل مباحث آموزشی در زمینه مسکن روستایی و شاخص‌های اجتماعی آن می‌باشد. فصول آموزشی شامل چهار فصل: مسکن روستایی، برنامه‌ریزی مسکن، سیاست‌های مسکن و شاخص‌های مسکن می‌باشد. در بخش دوم وضعیت شاخص‌های اجتماعی مسکن در مناطق روستایی شهرستان رشت بررسی خواهد شد. فصول پژوهشی شامل شش فصل: کلیات، پیشینه، روش، معرفی و شناسایی محدوده مورد مطالعه، تجزیه و تحلیل داده‌ها و نتیجه‌گیری و پیشنهادها می‌باشد.