توضیحات

جهت دانلود فایل پی دی اف خلاصه کتاب، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

M481_Abstract

پیشگفتار

معلوم شده که هیجان‌ها نقشی محوری در تجارب انسانی و تعامل‌های اجتماعی دارند (پنکسب ، ۱۹۹۸، به نقل از نولن‌ـ هوکسما ، فردریکسون ، لافتوس و لوتز ، ۱۳۹۵: ۵۴۰). هیجان، پاسخ مختصر چند مؤلفه‌ای به تغییری در شیوه افراد، برای تفسیر یا ارزیابی شرایط فعلی‌شان است. زمانی که شما شرایط فعلی خود را بد و نامطلوب ارزیابی می‌کنید، هیجان منفی ایجاد می‌شود و زمانی که به شرایط فعلی خود، با چشم‌اندازی خوب فکر می‌کنید، هیجان مثبت سر برمی‌آورد (فریجدا ، ۱۹۸۶؛ لازاروس ، ۱۹۹۱، به‌ نقل از نولن‌ـ هوکسما و همکاران، ۱۳۹۵: ۵۴۱). معمولاً فرآیندهای هیجانی با ارزیابی شناختی شروع می‌شوند. ارزیابی شناختی درواقع معنای شخصی است که فرد به موقعیت فعلی خود می‌دهد. این ارزیابی اغلب به‌عنوان مؤلفه اول هر هیجان تلقی می‌شود. از سوی دیگر ارزیابی‌های شناختی سلسله‌ای از پاسخ‌ها را برمی‌انگیزد که خود معرف مؤلفه‌های دیگر هیجان هستند و کم‌وبیش باهم مرتبط‌اند (نولن‌ـ هوکسما و همکاران، ۱۳۹۵).
همه انسان‌ها هيجان‌ها و عواطف را در زندگي خود تجربه می‌کنند و اين کاملاً طبيعي است كه در مواجه با موقعیت‌های گوناگون هيجان‌ها و عواطف متفاوت از خود نشان دهند؛ اما هيجان‌ها و عواطف منفي شديد، غیرعادی است و نه‌تنها سازنده نيست بلكه آثار مخرب و زيان باري دارد (قديري، ۱۳۸۴، به نقل از کاویان پور، ۱۳۹۱).
یکی از ناخوشایند‌ترین تجربیات برای افراد، مستأصل شدن از هیجان‌های خویش و بی‌اطلاعی از چگونگی مقابله با شدت آن‌هاست. درنتیجه ممکن است به روش‌های دردسر‌ساز، مانند سوءمصرف مواد مخدر یا الکل، پرخوری، استفراغ عمدی، سرزنش دیگران، وابستگی اجبارگونه به چیزهایی از قبیل تماشای فیلم‌های مستهجن، نشخوار فکری، نگرانی و دیگر راهبرهای بی‌حاصل روی ‌آورند. برخی افراد از موقعیت‌هایی که سبب ایجاد هیجان‌های دردسر‌ساز می‌شوند دوری جسته و یا منفعل و منزوی باقی می‌مانند و بدین ترتیب بر حس ناکارآمدی و افسردگی خویش می‌افزایند. همچنین برخی دیگر خود و یا دیگران را بابت احساسات خویش سرزنش کرده و سبب تشدید بیشتر افسردگی و یا دوری از منابع مهم حمایتی می‌شوند (لی‌هی ، تیرچ و ناپولیتانو ، ۱۳۹۵).
هیجان‌ها درست مانند انگیزه‌های پایه‌ای می‌توانند رفتار را فعال و هدایت کنند. علی‌رغم شباهت‌های انگیزه‌ها با هیجان‌ها، لازم است آن‌ها را از یکدیگر تفکیک کنیم. یکی از تفاوت‌های مهم بین هیجان‌ها و انگیزه‌ها این است که انگیزه‌ها از درون فعال می‌شوند، ولی ریشه هیجان‌ها در بیرون نهفته است (نولن‌ـ هوکسما و همکاران، ۱۳۹۵)، بنابر‌این درواقع چگونگی دیدگاه و ارزیابی ما از وقایع بیرونی، در این‌که چه هیجانی فراخوانده شود و چه رفتاری در پی آن بروز کند نقش تعیین کننده‌ای دارد.
«نظم جویی هیجان را می‌توان به‌عنوان فرآیندهایی تعریف کرد که از طریق آن، افراد می‌توانند بر این‌که چه هیجانی داشته باشند و به‌وقت آن‌ها را تجربه و ابراز کنند تأثیر می‌گذارند» (گراس ۱۹۹۸، به نقل از قائدنیای جهرمی، حسنی، نوری، فرمانی:۷۳).
گارنفسکی و اسپین‌هون (۲۰۰۲) بیان کردند که نظم جویی هیجان ، فرآیندی است که از طریق آن، افراد هیجان‌های خود را برای رسیدن به یک پیامد مطلوب تعدیل می‌کنند (منجم و آقایوسفی، ۱۳۹۴). تصور می‌رود که نوجوانان بیش از دیگران با انبوه عواطف ناشناخته خود مواجه‌اند و استفاده از راهبردهای منفی تنظیم هیجان، آن‌ها را در معرض آسیب‌های روانی و اجتماعی زیادی قرار می‌دهد.
بسیاری از متخصصان گفته‌اند که نوجوانان بیشتر از بزرگ‌سالان به همتای خود گوش می‌دهند، بنابراین گروه برای آنان می‌تواند منبع بزرگی برای یادگیری و اکتشاف باشد (جکوبز ، ماسن و هارویل ، ۱۳۹۵). از طریق مشاوره گروهی اعضا متوجه می‌شوند که مشکل آنان منحصر به فرد نیست و دیگران نیز با مشکلات مشابهی دست به‌گریبانند. همین آگاهی می‌تواند تسکین دهنده باشد و از مقاومت آن‌ها در جهت تغییر بکاهد (شفیع‌آبادی، ۱۳۹۵).
آرنسون و شیدلینگر (۱۹۹۶) بیان کردند که «نوجوانی و مفهوم زندگی گروهی به‌طور تفکیک ‌ناپذیری درهم‌تنیده شده است. به دلیل آن‌که زندگی هرروز نوجوان دربرگیرنده گروه‌هاست، مشاوره گروهی اغلب می‌تواند مکان امن و راحتی برای بررسی تغییر فراهم کند» (برگ ، لندرث و فال ، ۱۳۹۲: ۳۰۵).
کتاب حاضر با هدف مطالعه تأثیر مشاوره گروهی مورد مدار، با محوریت بیان احساسات و رویکرد جامع بر نظم جویی شناختی هیجان نوجوانان پسر دارای مشکلات عاطفی و رفتاری تالیف شده است. برخلاف بسیاری از مطالعات مشابه پیشین که تأثیر رویکردی خاص را به شیوه گروهی بر نظم جویی هیجان موردبررسی قرار داده‌اند، تأکید کتاب حاضر، بر اثربخشی گروه و مشاوره گروهی به‌جای نظریه درمانی خاص است. روش پژوهش به‌صورت شبه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با استفاده از پرسشنامه فرم کوتاه نظم جویی شناختی هیجان بوده است و جامعه آماری این کتاب شامل کلیه نوجوانان دانش‌آموز پسر در سال تحصیلی ۹۷-۹۶ شهر زاهدان است که توسط مشاوران مدارس و یا والدین آن‌ها به مراکز و هسته‌های مشاوره دانش‌آموزی سطح شهر ارجاع داده شده و بنا به تشخیص مشاوران و روان شناسان دارای مشکلات عاطفی و رفتاری بوده‌اند که از میان آنها با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تصادفی ساده تعداد ۳۰ دانش‌آموز نوجوان انتخاب گردید. مداخله تصحیحی به‌صورت ۱۰ جلسه مشاوره گروهی با محوریت بیان احساس و رویکرد جامع بود و یافته‌های کتاب حاکی از تفاوت معناداری بین نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون بوده است و نتیجه حاصله نشان داد مشاوره گروهی با رویکرد جامع می‌تواند باعث افزایش استفاده از راهبردهای سازگار و کاهش استفاده از راهبردهای ناسازگار ‌شود.

شيوه سازماندهي کتاب حاضر به‌ صورت زیر می‌باشد.
فصل اول: مشاوره گروهی
فصل دوم: رویکردهای مشاوره گروهی
فصل سوم: نوجوانی
فصل چهارم: هیجان
فصل پنجم: تنظیم هیجان
فصل ششم: هوش هیجانی
فصل هفتم: تحقیقات مشاوره گروهی و تنظیم هیجان
فصل هشتم: مطالعه موردی
فصل نهم: یافته‌ها
فصل دهم: جمع‌بندی