توضیحات

جهت دانلود فایل پی دی اف خلاصه کتاب، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

M368_Abstract

پیشگفتار

هدف از آموزش و پرورش ارتقاء آگاهی است. در تحقق این هدف هریک از عناصر نظام آموزش و پرورش نقش ویژه‌ای دارند در این میان نقش روش‌های آموزشی که به وسیله معلم در کلاس درس اجرا می‌شود از اهمیت خاصی برخوردار است. در نتیجه روش‌های آموزشی باید طوری طراحی شوند که دانش آموزان را برای مهارت‌های عملی زندگی در جامعه پر شتاب از تغییر ات امروز آماده نماید تا به کسب مهارت‌های زندگی با استفاده از تفکر برای معنا بخشیدن به آموخته خود در کلاس درس و در محیط خارج از آن اقدام نمایند. پیشرفت سریع علم و تکنولوژی بشر امروز را در جمع آوری و طبقه بندی یافته‌های علمی ناتوان ساخته است. زیرا پیشرفت علم در روزگار ما معادل صد سال در قرن گذشته می‌باشد و طبیعی است که آموزش سنتی برای انتقال علم با چنین پیشرفت سریع ناتوان است. برای رویارویی با انبوه چالش‌های پیش رو در این عصر، و برای رسیدن به ارکان تعلیم و تربیت در قرن بیست و یکم، نیاز به معلمان اثر بخش و آگاه برای انواع الگوهای تدریس است که با  بهره‌گیری از الگوها و روش‌های تدریس موثر موجبات حفظ و پویایی و تکامل را در فراگیران ایجاد نماید و به آنان در تجزیه و تحلیل و بازسازی تجربه‌هایشان کمک کند. باتوجه به اینکه تاکید بر فعالیت فراگیر محور در فرایند یادگیری باعث می‌شود که دانش صرفاً از خارج به فرد منتقل نشود بلکه یادگیری یک امر درونی باشد که ابتدا این یادگیری در ساختارهای ذهنی فرد شکل می‌گیرد و با کسب تجارب عینی پی در پی در محیط‌های فعال یادگیری با همسالان تبدیل به یک یادگیری کاربردی و عملی می‌گردد و بازخورد این مهم می‌تواند در عملکرد دانش آموزان نقش بسزایی داشته باشد (قلتاش، اوجی نژاد و گرشاسبی، ۱۳۹۲).

از آنجایی که درجهان کنونی عملکرد تحصیلی[۱] از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جوامع پیشرفته و در حال پیشرفت تاکید زیادی بر عملکرد تحصیلی، رقابت و پیروزی دارند (فانی و خلیفه، ۱۳۸۸). از طرفی عملکرد تحصیلی برای دانش آموزان دارای اهمیت زیادی می‌باشد هرکس دوست داشته است که از بهترین عملکرد برخوردار باشد نیاز بر این دارد که عواملی که در بهبود یا ضعف در عملکرد نقش داشته‌اند شناخته و مدیریت شوند (نظری، فتح تبارفیروزجایی و کرامتی،۱۳۹۰).

آموزش و پرورش انتقادی به خردورزی، نقد و تغییر به عنوان هدف‌های ارزشمند آموزشی توجه می‌کند این دیدگاه تلاش می‌کند تا شرایط اجتماعی تربیت را کشف کند، بهمین سبب به نقادی اندیشه نیازمند است. برای آموزش و پرورش انتقادی، تحلیل انتقادی تضادهای اجتماعی که آموزش و پرورش در آن دخیل است. مبنا و شروع مهمی بشمار می‌آید. مربیان بزرگ تفکر را مبنا و اساس آموزش و پرورش قرار می‌دهند و رشد قوه تفکر را هدف عمده موسسات تربیتی تلقی می‌کنند (مهجور، قلتاش و پیروی، ۱۳۸۲). بنابراین به نظر می‌رسد که یکی از راه‌های بالا بردن توان و کیفیت یادگیری دانش آموزان در نتیجه افزایش تفکر انتقادی[۲] و بازخورد آن در عملکرد تحصیلی آموزش به روش‌های فعال است که یکی از این روش‌های آموزشی روش فلسفه برای کودکان است تا با استفاده از آن مهارت‌های تفکر انتقادی، تعریف درست مفاهیم، قدرت سنجش، ارزیابی، تجزیه و تحلیل، حل مساله، تصمیم‌گیری، قضاوت و داوری نسبت به حجم وسیع اطلاعات وارد شده به ذهن دانش آموزان صورت گیرد. اولین و مهم‌ترین ویژگی در تعلیم و تربیت مساله محور، فعال ساختن دانش آموزان و ساختن دانش به وسیله خود آنهاست تا باعث ایجاد یادگیری معنی‌دار و هدف‌مند شود و این نوع یادگیری باعث شود که ابتدا نگرش دانش آموزان تغییر کند و درنهایت تبدیل آنها به افرادی خود آگاه، خود گردان، خلاق و با اخلاق در جامعه گردند.

کتاب حاضر با هدف بررسی اثربخشی یکی از روش‌های تدریس تفکر انتقادی که برنامه آموزش فلسفه برای کودکان و نوجوانان است بر تفکر انتقادی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان اجرا شده است. روش پژوهش شبه آزمایشی با پیش آزمون – پس آزمون در گروه آزمایش و کنترل بوده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان سال ششم دوره ابتدایی در شهر آبادان بوده‌اند. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تک مرحله‌ای، تعداد ۴ کلاس و از میان آنها بصورت تصادفی ۲ کلاس بعنوان گروه گواه و دو کلاس بعنوان گروه آزمایش در نظر گرفته شد. گروه آزمایش ۱۲ جلسه آموزش فلسفه دریافت نمود و گروه کنترل هیچ آموزشی در این زمینه دریافت نکرد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام و تیلور (۱۹۹۹) و پرسشنامه تفکر انتقادی ریکتس (۲۰۰۳) بود. تحلیل داده‌ها نشان داد که آموزش فلسفه به کودکان تاثیر معنی‌داری بر عملکرد تحصیلی و تفکر انتقادی دانش آموزان داشته است. همچنین آموزش فلسفه بر ابعاد عملکرد تحصیلی و ابعاد تفکر انتقادی بجز بعد بالیدگی اثر معناداری دارد.

شيوه سازماندهي کتاب حاضر به‌ صورت زیر می‌باشد.

فصل اول: عملکرد تحصیلی

فصل دوم: تفکر انتقادی

فصل سوم: فلسفه برای کودکان و نوجوانان

فصل چهارم: تحقیقات تفکر انتقادی و عملکرد تحصیلی

فصل پنجم: مطالعه موردی

فصل ششم : روش اجرا

فصل هفتم : یافته‌ها

فصل هشتم : جمع‌بندی

[۱] educational performance

[۲] critical thinking