توضیحات

جهت دانلود فایل پی دی اف خلاصه کتاب، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

M106_Abstract

سخن مولف

عظمت فوق العاده قرآن چنان بوده و هست که همگان را تحت تأثیر کشش منحصر به فرد خود  قرار داده است. در طول تاريخ هم افراد مختلف آن را با توجه به علاقه، تخصص و دیدگاه خود بررسی کرده‌اند. یکی از زمینه‌های مهم بحث در اعجاز قرآن کریم، اعجاز علمی است. در زمینه مباحث علمي قرآن، می‌توان به سه رويكرد مشخص اشاره كرد.

دیدگاه افراطی به وجود همه علوم و دانش‌ها در قرآن قائل است. دیدگاه تفریطی می‌گوید قرآن، تنها کتاب هدایت و انسان سازی است و کاری به مسائل علمی جدید ندارد. ولی دیدگاه معتدل با پذيرش اين که قرآن کتاب هدایت است می‌گوید  برخي آيات قرآن اشاره‌هاي علمي در راستاي اهداف هدايتي دارد که براي اثبات اعجاز علمی مي‌توان به آن‌ها استناد نمود [۱].

در آیات متعددی از قرآن کریم به مباحث علمی اشاره شده است. از آنجا که برخی از این اشارات علمی در زمان نزول قرآن کشف نشده بود و بشر قرن‌ها بعد به بخشی از آنها پی برد، طرح این مطالب علمی در قرآن، اخبار غیبی و اعجاز علمی این کتاب آسمانی محسوب می‌شود. توجه به علوم جدید همواره برای ما برداشت جدیدی را به ارمغان نمی‌آورد ولی سبب می‌شود برداشتی را که پیش‌تر از قرآن داشتیم و آن را به صورت تعبّدی قبول می‌کردیم در پرتو دستاوردهای علمی با بینش و ادراک بهتری به آن برسیم [۲]. برداشت‌های علمی و اشاره به علوم روز و یاد آوردن الفاظی که به نحو کلیدی دانشمندان را به قرآن و علوم مطرح شده در آن رهنمون سازد، می‌تواند کمک شایانی به تبیین اعجاز قرآن در عصر حاضر داشته باشد و دانشمندان را به تدبّر و تفکّر در آیات قرآن وا دارد و نشان دهد که قرآن نه تنها در عصر جاهلی، بلکه در تمام اعصار، معجزه‌ای جاوید است[۳].

اعجاز علمی از مهم‌ترین ابعاد اعجاز قرآن در عصر حاضر است. گذشت زمان نه تنها طراوت قرآن را نمی‏کاهد بلکه با پیشرفت علوم و برداشته شدن پرده از روی اسرار کائنات، حقائق قرآن روشن‌تر می‏گردد و هر قدر علم به سوی تکامل پیش می‏رود، درخشش این آیات بیشتر می‏شود. این یک ادعا نیست، واقعیتی است که به خواست خدا و با گذشت زمان، بشر بیشتر به آن پی خواهید برد [۴]. اعجاز علمی قرآن به معنی مسائل علمی مطرح شده در قرآن است که دارای تمام ویژگی‌های معجزه باشد. با توجه به این تعریف، از آنجا که مسائل علمی توسط بشر قابل رد یا اثبات است، پی بردن به آنها جنبه فوق بشری ندارد و معجزه به شمار نمی‌رود. آن چه از یک کتاب آسمانی انتظار می‌رود ارائه برنامه‌ای هدایتی برای زندگی است نه بیان مسائل علمی. مگر آنجا که طرح این مسائل در خدمت این هدف باشد. بر همین اساس، قرآن برای توجه دادن انسان به عظمت کتاب آسمانی، بعضی مسائل علمی را در لابلای آیات و سوره‌های مختلف بیان کرده که بشر مدت‌ها بعد از نزول قرآن به آنها پی برده است.

اگرچه بیان مطالب علمی در قرآن گویای اعجاز این کتاب آسمانی است، اما هدف اصلی و عمده قرآن نیست. گاهی آیات علمی در قرآن، نشان از اهمیت آن مطلب دارد. دانشمندان تاکنون توانسته‌اند پرده از برخی اسرار خلقت برداشته و انسان را در اعجاب عمیق فرو برند آنچنان که ترنّم ستایش عظمت و قدرت پروردگار، بی‌اختیار بر زبان جاری گردد، اما پی بردن و فهم کامل قدرت لایزال الهی، از بشر ساخته نیست. آیات قرآن در موارد گوناگون، انسان را به سیر و گشت و گذار در جهان پیرامون خود فرا می‌خوانند. بارها در قرآن آمده است ای  انسانها آیا  به آسمان نمی‌نگرید؟ آیا به ستارگان نمی‌نگرید؟ به گیاهان؟ به حیوانات؟ و … . گویاترین دلیل بر این مدعا نام‌های اجسامء و حیوانات و صور فلکی است که در سراسر آیات قرآن مشاهده می‌شود.

قرآن كتاب هدایت بشر و منشأ بسیاری از علوم است. مطالب علمی آن انسان را به تفكر وا می‌دارد. اشاره‌ی برخی آیات به پیدایش آتش از درخت سبز، مجاورت آب‌های شیرین و شور بدون اختلاط، شكل پذیری آهن در دست حضرت داوود، پیوستگی زمین و آسمان و جدا شدن آنها از یكدیگر، توجه دادن به رقیق شدن هوا و كمبود اكسیژن در لایه‌های بالای جوّ، بر شمردن منفعت و ضرر برخی مواد و چگونگی استفاده از آنها و بیان احكام حلیت و حرمت كه می‌تواند انسان را به سوی تحقیق علمی راهنما باشد این حقیقت را آشكار می‌سازد كه قرآن كتاب فیزیك و شیمی و … نیست بلکه برای هدایت و تربیت بشر نازل شده است. در عصری كه جاهلیت بر جهان سایه افكنده بود و دانشمندان به جرم دانستن و بیان عقاید خود در دادگاه‌های تفتیش عقاید محاكمه و سوزانده می‌شدند قرآن كریم با روشنگری‌های علمی خود به تكریم جایگاه علم و تفكر پرداخت و بشر را در عرصه‌ی مبارزه با جهل و ظلمت رهبری نمود.

از آیات متعدد قرآن به خوبي مي‏توان استدلال کرد که در قرآن، بيان همه چيز هست، ولي با توجه به اين نکته که قرآن يک کتاب تربيت و انسان‌سازي است که براي تکامل فرد و جامعه در همه‏ جنبه‌هاي معنوي و مادي نازل شده است روشن مي‏شود که منظور از همه چيز، تمام اموري است که براي پيمودن اين راه لازم است نه اينکه قرآن يک دائرةالمعارف بزرگ است که تمام جزئيات علوم رياضي و جغرافيائي و شيمي و فيزيک و گياه‏شناسي و مانند آن در آن آمده است. هر چند قرآن يک دعوت کلي به کسب همه‏‌ي علوم و دانش‌ها کرده که تمام دانش‌هاي ياد شده و غير آن در اين دعوت کلي جمع است، بعلاوه گاه‌گاهي به تناسب بحث‌هاي توحيدي و تربيتي، پرده از روي قسمت‌هاي حساسي از علوم و دانش‌ها برداشته است ولي با اين حال آنچه قرآن به خاطر آن نازل شده و هدف اصلي و نهائي قرآن را تشکيل مي‏دهد همان مسئله انسان‌سازي است که در اين زمينه چيزي را فروگذار نکرده است.

مطالب این کتاب، به گونه‌ای تدوین و گرد آوری شده‌اند که جنبه‌های اعجاز علمی قرآن از زوایای دانش‌های تجربی مختلف با زبانی ساده و بیانی عامّه فهم دیده شود. باشد که مورد عنایت خوانندگان گرامی قرار گیرد. هدف نویسنده در اینجا  این است که بتواند تا حدودی از اعجاز علمی قرآن براي دفاع از ساحت دین و جذب مردم به خصوص جوانان و دانشمندان  به سوی دين  بهره ببرد و بر همين اساس برخي موارد اعجاز علمی قرآن در علوم تجربی را مرور نموده است.