در برابر شبهات چه کنیم؟ آیا لازم است به کسانی که به مقدسات توهین میکنند جواب دهیم؟ روشن است که انسان تابع عقل صِرف و محض نیست و غفلت از این نکته سبب میشود که تصوّر کنیم در هر جایی که منطق روشن وجود دارد باید همگان آن را بپذیرند. در حالیکه در واقع بسیاری از مردم در مواقع زیادی به حکم عقل پایبند نیستند و به دنبال گرایشاتی میروند که عقل بر خلاف آن حکم میکند و اگر بخواهند صادقانه دلیل کار خودشان را بگویند، خواهند گفت این گونه کردم چون دلم خواست. از نمونه های ساده و دم دستی آن می توان خوردن غذاهای مضرّ و سیگار کشیدن را نام برد که شخص با وجود آگاهی و یقین نسبت به ضرر و مخالفت عقل با آن، انجامش میدهد چون نتوانسته با عقل، گرایشات خود را مهار کند.
این امر تا جایی پیش میرود که فرعون در درون معجزه الهی ایستاده و میبیند که خدا بخاطر حضرت موسی(ع) دریا را شکافته ولی همچنان دست از مخالفت بر نمیدارد و با چنین معجزهای به دنبال کشتن موسی است. پس با این توضیح مشخص میشود که بحث و گفتگو فقط در جایی معنا دارد که ملاک عقلانیت است. در چنین جایی باید حق را آن قدر واضح و شفاف بیان کرد که هیچ ابهامی باقی نماند “لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ إِنَّ اللَّهَ لَسَميعٌ عَليمٌ”(انفال/۴۲)، “تا آنها كه هلاك (و گمراه) مىشوند، از روى اتمام حجّت باشد و آنها كه زنده مىشوند (و هدايت مىيابند)، از روى دليل روشن باشد و خداوند شنوا و داناست”.
ولی در جایی که تمسخر مدّ نظر باشد مومنان حق حضور ندارند “وَ إِذا رَأَيْتَ الَّذينَ يَخُوضُونَ في آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا في حَديثٍ غَيْرِهِ وَ إِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمينَ”(انعام/۶۸)، “هر گاه كسانى را ديدى كه آيات ما را استهزا مىكنند از آنها روى بگردان تا به سخن ديگرى بپردازند و اگر شيطان از ياد تو ببرد هرگز پس از ياد آمدن با اين جمعيّت ستمگر منشين”. بیان دستور فوق خطاب به پیامبر مکرم اسلام(ص) جای هیچگونه توجیهی برای باقی ماندن در چنین جمعهایی را باقی نمیگذارد. اثر منفی دیدن توهین به مقدسات (اعم از کاریکاتور، فحاشی، طنز و …) از اثر منفی دیدن عکسهای مستهجن هم بدتر است چرا که آن تمسخرها، ریشههای بنیادیتری را در انسان هدف گرفته و و در نهایت، اعتقاد او را فرو میپاشاند. حال آنکه وقتی اعتقادات باقی باشند، شخصی که به خاطر غرایز دچار گناه شده، قطعاً به سراغ توبه خواهد رفت. بدترین حالت وقتی رخ میدهد که انسان مداوم خود را در معرض این توهینها قرار دهد که همین تکرار، سبب عادی شدن آن برای فرد شده و مثل ویروسی بر پیکر اعتقادات او ضربه میزند. آنچه گفته شد، درباره گفتگو و بحث کردن بود و واکنشهای دیگر به فراخور مکان و موقعیت تعیین میشود. در کنار این مطلب باید به چند نکته درباره بحث منطقی و جواب دادن به اشکالات نیز مد نظر قرار دهیم.
در ابتدا باید دانست که کسی می تواند به اشکالات جواب دهد که توانایی علمی کافی داشته باشد. اگر کسی از دانش کافی برای اینکار برخوردار نیست بهتر است سکوت کرده و از اهل علم، مسئله را جویا شود. در غیر این صورت، برخوردهای متعصّبانه میتواند اثر معکوس بیافریند. نکته دوّم این است که کسی که خود را در معرض شبهات قرار میدهد باید توجه کند که انبار شبهات نشود و هر مسئلهای که برایش مشتبه شد، به قدر کافی درباره آن تحقیق نماید و خود را به حقیقت برساند. در غیر این صورت، روزی کمر اعتقاداتش زیر این بار سنگین خواهد شکست و مثل ریسمانی که کم کم باریک و فرسوده میشود تا مرز بریدن پیش میرود. این را نیز باید توجّه داشت که در صورت ورود به اینگونه مباحث، به حواشی سرگرم نشویم. کسانی که در مبانی بسیار ضروری، دچار بی هویتی هستند او را با فروع به چالش نکشانند. مثلاً کسی که این همه شگفتی عالم هستی را بدون خالق میپندارد چگونه میتواند مثلاً وارد بحث اختلاف شیعه و سنّی شود؟
اثر زیر تلاشی در گردآوری برخی از شبهات رایج است که از سوی معاندان یا ناآگاهان مطرح شده و دامن زده میشوند و ممکن است سبب تشویش ذهنی و اعتقادی برخی از ما شوند که اطلاعات و تخصص دینی کافی و مطالعه لازم در این باره را نداریم. بنابر این ضرورت پاسخگویی و بررسی و روشن نمودن اینگونه شبهات، سبب اعتماد بیشتر دوستان به مبانی دینی خود و سبب نومیدی دشمنان دین میشود. در فصل اوّل به ضرورت پاسخگویی به شبهات دینی و در فصلهای دوم و سوم به پرسشهای قرآنی و اعتقادی میپردازیم.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.
اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “سی و نه پرسش دینی” لغو پاسخ
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.