توضیحات

جهت دانلود فایل پی دی اف خلاصه کتاب، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

M35_Abstract

سخن مولف

در برابر شبهات چه کنیم؟ آیا لازم است به کسانی که به مقدسات توهین می­کنند جواب دهیم؟ روشن است که انسان تابع عقل صِرف و محض نیست و غفلت از این نکته سبب می­شود که تصوّر کنیم در هر جایی که منطق روشن وجود دارد باید همگان آن را بپذیرند. در حالیکه در واقع بسیاری از مردم در مواقع زیادی به حکم عقل پایبند نیستند و به دنبال گرایشاتی می­­روند که عقل بر خلاف آن حکم می­کند و اگر بخواهند صادقانه دلیل کار خودشان را بگویند، خواهند گفت این گونه کردم چون دلم خواست. از نمونه های ساده و دم دستی آن می توان خوردن غذاهای مضرّ و سیگار کشیدن را نام برد که شخص با وجود آگاهی و یقین نسبت به ضرر و مخالفت عقل با آن، انجامش می­دهد چون نتوانسته با عقل، گرایشات خود را مهار کند.

این امر تا جایی پیش می­رود که فرعون در درون معجزه الهی ایستاده و می­بیند که خدا بخاطر حضرت موسی­(ع) دریا را شکافته ولی همچنان دست از مخالفت بر نمی­دارد و با چنین معجزه­ای به دنبال کشتن موسی است. پس با این توضیح مشخص می­شود که بحث و گفتگو فقط در جایی معنا دارد که ملاک عقلانیت است. در چنین جایی باید حق را آن قدر واضح و شفاف بیان کرد که هیچ ابهامی باقی نماند “لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى‏ مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ إِنَّ اللَّهَ لَسَميعٌ عَليمٌ”(انفال/۴۲)، “تا آنها كه هلاك (و گمراه) مى‏شوند، از روى اتمام حجّت باشد و آنها كه زنده مى‏شوند (و هدايت مى‏يابند)، از روى دليل روشن باشد و خداوند شنوا و داناست”.

ولی در جایی که تمسخر مدّ نظر باشد مومنان حق حضور ندارند “وَ إِذا رَأَيْتَ الَّذينَ يَخُوضُونَ في‏ آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا في‏ حَديثٍ غَيْرِهِ وَ إِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى‏ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمينَ”(انعام/۶۸)، “هر گاه كسانى را ديدى كه آيات ما را استهزا مى‏كنند از آنها روى بگردان تا به سخن ديگرى بپردازند و اگر شيطان از ياد تو ببرد هرگز پس از ياد آمدن با اين جمعيّت ستمگر منشين”. بیان دستور فوق خطاب به پیامبر مکرم اسلام(ص) جای هیچگونه توجیهی برای باقی ماندن در چنین جمع­هایی را باقی نمی­گذارد. اثر منفی دیدن توهین به مقدسات (اعم از کاریکاتور، فحاشی، طنز و …) از اثر منفی دیدن عکس­های مستهجن هم بدتر است چرا که آن تمسخرها، ریشه­های بنیادی­تری را در انسان هدف گرفته و و در نهایت، اعتقاد او را فرو می­پاشاند. حال آنکه وقتی اعتقادات باقی باشند، شخصی که به خاطر غرایز دچار گناه شده، قطعاً به سراغ توبه خواهد رفت. بدترین حالت وقتی رخ می­دهد که انسان مداوم خود را در معرض این توهین­ها قرار دهد که همین تکرار، سبب عادی شدن آن برای فرد شده و مثل ویروسی بر پیکر اعتقادات او ضربه می­زند. آنچه گفته شد، درباره گفتگو و بحث کردن بود و واکنش­های دیگر به فراخور مکان و موقعیت تعیین می­شود. در کنار این مطلب باید به چند نکته درباره بحث منطقی و جواب دادن به اشکالات نیز مد نظر قرار دهیم.

در ابتدا باید دانست که کسی می تواند به اشکالات جواب دهد که توانایی علمی کافی داشته باشد. اگر کسی از دانش کافی برای اینکار برخوردار نیست بهتر است سکوت کرده و از اهل علم، مسئله را جویا شود. در غیر این صورت، برخوردهای متعصّبانه می­تواند اثر معکوس بیافریند. نکته دوّم این است که کسی که خود را در معرض شبهات قرار می­دهد باید توجه کند که انبار شبهات نشود و هر مسئله­ای که برایش مشتبه شد، به قدر کافی درباره آن تحقیق نماید و خود را به حقیقت برساند. در غیر این صورت، روزی کمر اعتقاداتش زیر این بار سنگین خواهد شکست و مثل ریسمانی که کم کم باریک و فرسوده می­شود تا مرز بریدن پیش می­رود. این را نیز باید توجّه داشت که در صورت ورود به اینگونه مباحث، به حواشی سرگرم نشویم. کسانی که در مبانی بسیار ضروری، دچار بی هویتی هستند او را با فروع به چالش نکشانند. مثلاً کسی که این همه شگفتی عالم هستی را بدون خالق می­پندارد چگونه می­تواند مثلاً وارد بحث اختلاف شیعه و سنّی شود؟

اثر زیر تلاشی در گردآوری برخی از شبهات رایج است که از سوی معاندان یا ناآگاهان مطرح شده و دامن زده می­شوند و ممکن است سبب تشویش ذهنی و اعتقادی برخی از ما شوند که اطلاعات و تخصص دینی کافی و مطالعه لازم در این باره را نداریم. بنابر این ضرورت پاسخگویی و بررسی و روشن نمودن اینگونه شبهات، سبب اعتماد بیشتر دوستان به مبانی دینی خود و سبب نومیدی دشمنان دین می‌شود. در فصل اوّل به ضرورت پاسخگویی به شبهات دینی و در فصل­های  دوم و سوم به پرسش­های قرآنی و اعتقادی می­پردازیم.