توضیحات

جهت دانلود فایل پی دی اف خلاصه کتاب، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

M34_Abstract

سخن مولف

یکی از راههای تثبیت سواحل رودخانة سیستان استفاده از روشهای بیومهندسی می باشد . نفوذ ریشه های گیاهان در درون خاک بر روی شیب های خاکی همانند آرماتور در بتن باعث مسلح سازی خاک می گردد. این پدیده باعث افزایش مقاومت برشی خاک و افزایش پایداری شیب های خاکی می شود. با شناخت این فرایند و استفاده ازگونه های مناسب، با شرایط محیط و با ریشه های مقاوم، پروژه های تثبیت شیب های خاکی به صورت علمی انجام خواهد گرفت . هيرمند يکي از رودخانه‌هاي مرزي ايران را تشکيل مي‌دهد. اين رودخانه از کوه‌هاي بابايغما در افغانستان سر چشمه گرفته، سپس طي مسافتي حدود ۱۰۵۰ کيلومتر به مرزهاي ايران رسيده و به هامون  مي‌پيوندد. براساس مطالعات تاريخي اين رودخانه در دشت سيستان تا به امروز چندين جابجايي داشته است و اين امر باعث پيدايش و افول تمدن‌هايي در سيستان گرديده است. از طرفی دامنه نوسان آب در اين رودخانه در سالهای مختلف متعدد و بين ۶۰۰۰-۰ متر مکعب و در بعضی سالها تا ۱۷۰۰۰ مترمکعب گزارش شده است. لذا با توجه به اهميت مرزي اين رودخانه و امنيت منطقه از نظر هدايت سيل در مسيل‌ها و پديده فرسايش در اين رودخانه وجود پروژه‌هايي جهت تثبيت سواحل هيرمند ضروري به نظر مي‌رسد.

يکي از روش‌هايي که امروزه بدليل مسائل زيست محيطي و اقتصادي در مهندسي رودخانه مورد توجه قرار گرفته است روشهاي بيومهندسی حفاظت سواحل می‌باشد. اين روش‌ها بر مبناي استفاده از اثر پوشش گياهي، در پايدار سازي سواحل مي‌باشد. در راستاي اين طرح تحقيقاتي، در ابتدا يکسري بازديدهايي از سطح منطقه جهت شناسايي پوشش گياهان بومي منطقه صورت گرفت. سپس ميزان مقاومت کششي ريشه‌هاي درختان و وضعيت پراکنش آنها (ژئومتري) مشخص گرديد. و همچنين دامنة موثر گسترش ريشه‌ها تعيين، و مورد بررسي قرار گرفت. در مرحله بعدی با استفاده از آزمايش برش در محل، ميزان اثر گياهان برروي مقاومت برشي خاک محاسبه مي‌گردد.

در راستاي اين تحقيق منابع مختلفي گردآوري شده که ازآن جمله مي‌توان به تحقيقات والدرون (۱۹۷۷)، والدرون و داکسيان(۱۹۸۲)،گري و اُهاشي(۱۹۸۳)، بارکر(۱۹۸۶)، وُ و همکاران (۱۹۸۸)، شيوبدريج و سيتار (۱۹۸۱،۱۹۹۰،۱۹۹۶) و آبه وزايمر (۱۹۹۱) درباره مدل‌هاي خاک مسلح اشاره نموند. همچنين والدرون (۱۹۷۷،۱۹۸۱)،گري و اُهاشي (۱۹۸۳)، وُ  و همکاران (۱۹۸۳،۱۹۸۳)، وُ و واتسون (۱۹۹۸)، بر روي آزمايش برش آزمايشگاهي تحقيقاتي را انجام دادند. درباره آزمايش برش در محل مي‌توان به تحقيقات زايمر (۱۹۸۱)، وُ  و همکاران (۱۹۸۸) وُ و واتسون (۱۹۹۸)، مي‌توان اشاره نمود. در ژئومتري ريشه هاوالدرون و داکيسيان (۱۹۸۱)، زايمر (۱۹۸۱)، گري و مکدونالد (۱۹۸۶)، وُ وهمکاران (۱۹۸۸)، و هنگ چاونيچ (۱۹۹۹)، فعاليت‌هايي داشته اند. در زمينه مقاومت کششي ريشه‌ها به تحقيقات والدرن (۱۹۸۱)، گروستاد (۱۹۹۶) و هنگ ‌چاونيچ (۱۹۹۶) اشاره مي‌گردد.

نتايج اين تحقيق نشان داد که درختان گز، پده، اکاليپتوس و بيد تا اندازه اي چشم گير، باعث ازدياد مقاومت برشي خاک ساحل مي‌گردند، همچنين با توجه به خصوصيات اين درختان مي‌توان به ميزان زيادي به پايدارسازي سواحل کمک نمود. درختان گز، اکاليپتوس، بيدوپده توانسته اند با کاهش موضعي سرعت آب باعث رسوب گذاري در سواحل گردند. با توجه به خصوصيات درختان گز، پده، اکاليپتوس وبيد بويژه بومي بودن آنها، مي‌توان از آنها در پروژه‌هاي بيو تکنيکي سواحل استفاده نمود.